ZEKAT (1)
ZEKÂTIN ŞARTLARI
1-Müslüman olmak
2-Hür olmak
3-Akıllı olmak
4-Bâliğ olmak
ZEKÂTIN GRÇERLİLİK ŞARTLARI
1-Niyet
2-Temlik
ZEKÂT İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
Ebû Hanîfe: Akıllı ve bâliğ olmayanları, toprak ürünleri ve kamu hukukunun bir parçası olarak alınan zekât türü hariç, zekâtla mükellef tutmamıştır.
Fakihlerin çoğunluğuna göre:Akıl hastalarının ve çocuğun malları zekâta tâbidir.
Zekâta Tabi Olmayan Durumlar
Fakihlerin çoğuna göre;
1. Belirli sahibi olmayan mallar zekâta tâbi değildir.
2. Fakir, yetim ve kimsesizlerin doyurulması, okutulması, cami, mescid, yol, köprü yapımı gibi amaçlarla hayır kuruluşlarına vakfedilen mallar zekâta tâbi değildir.
3. Hırsızlık, gasp, rüşvet, faiz gibi haram yollarla kazanılan -haram malzekâta tâbi değildir.
Tam mülk olma şartı:
Hanefîler'e göre: Elde bulunmayan ve ele geçeceği de umulmayan malda zekât yoktur.
Şâfiîler'e göre: Malın elde bulunmayışı zekât ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Ebû Hanîfe'ye göre :Kocasından vadeli mehrini almadıkça kadın zekâtla mükellef değildir.
Zekâta tâbi olmayan mallar
Zekâta tâbi mallarda nemâ şartı arandığından, bu şartı taşımayan mallar, meselâ binek hayvanları, binek aracı, çalıştırılan hayvanlar, oturulan evler ve ev eşyaları, meslek kitapları, meslekî aletler ve benzeri mallar zekâta tâbi değildir.
Nisab Miktarı
Gümüşte nisab miktarı 200 dirhem, altında 20 miskal, hayvanlarda 5 deve, 30 sığır, 40 koyun, toprak ürünlerinde ise (cumhura göre) 5 vesktir (=buğdayda 653 kg.). Ebû Hanîfe'ye göre ise toprak ürünlerinin azı da çoğu da zekâta tâbidir. Toprak ürünlerinin zekâtında nisab aranmaz.
Bir yıl geçmesi şartı aranan mallar
Altın ve gümüş para, ticaret malları ve hayvanlarda zekâtın farz olması için "havelânü'l-havl"i Malın üzerinden bir kamerî yılın geçmesini şart koşarlar.
Bir yıl geçmesi şartı aranmayan mallar
Toprak ürünlerinin zekâtı hasat mevsimi ödeneceğinden onlarda bu şart bahis konusu değildir. Madenlerin ve definelerin zekâtı ise elde edildikleri zaman ödenir; bunların üzerinden bir sene geçme şartı aranmaz.
METİN ALKAN
EĞİTİMCİ YAZAR