UNESCO 'yaşayan insan hazinesi' Hayri DEV vefat etti
UNESCO 'yaşayan insan hazinesi' Hayri DEV, Denizli'de bir süredir tedavi gördüğü Pamukkale Üniversitesi Hastanesi'nde bu sabah 85 yaşında vefat etti. Hayri DEV'in ölüm haberi Çameli'yi, öğrencilerini, sevenlerini ve meslektaşlarını yasa boğdu.
Cenazesi bugün ikindi namazına müteakip kılınacak cenaze namazı sonrası Çameli Gökçeyaka Mahallesi Boyalı Mezarlığına defnedilecektir. Çameli'mizin ve DEV Ailesinin başı sağolsun.
HAYRİ DEV KİMDİR ?
Hayri Dev, üç telli bağlama ustası, kaynak kişi
1933 yılında Denizli'nin Çameli ilçesinin Gökçeyaka köyünde doğdu. Yoksul dağ köyünde, yürümeye başladıktan kısa bir süre sonra ailenin en önemli mal varlığı olan birkaç keçinin peşine düştü. Dağlarda yankılanan yanık kaval sesine, düğünlerde dinlediği üç telli saza gönül verdi.
Hayri Dev hiç okula gitmedi. Okuma yazmayı okula giden bir arkadaşından öğrendi. Cura denilen 3 telli çalgıyı öğrenip, söylemeye o yıllarda başladı. Yaşadığı Gökçeyaka Köyün eski ismi taşıyan Masıt Kırığı denilen dokuz sekizlik mahalli ezgileri çalan ve söyleyen bir usta oldu.
İkisi erkek, üçü kız beş çocuğu olan Hayri Dev ailesinden habersiz elindeki üç telli sazı ve çam düdüğünü hiç bırakmadı. Evlere gidip yarenlik yaptı, düğünlerde insanları eğlendirdi. Ormanda, dağlarda çobanlar için çaldı, söyledi. Zaman böyle geçti... Taa ki, 1992'ye kadar.
HAYATI BELGESEL OLDU
1992 yılında hayatını değiştirecek bir olay oldu. Fransız Jerome Cler İspanya'da duyduğu bir bağlama sesinin büyüsüne kapılarak Türkiye'ye geldi. Bin 500 metre yükseklikteki Çameli ve Fethiye dağlarında uzunca bir süre bu sesin kaynağını bulmaya çalışırken yörenin kültürü hakkında 350 sayfalık bir tez hazırladı.
Sorbonne Üniversitesi'nin Etimoloji Bölümü'nden doçentlik alması da bu tezle oldu. Cler, Türkiye'ye işte bu tarihte geldi. Hayri Dev'i buldu. Dinlediği ses, Dev'in elindeki üç telli saza aitti. Daha sonra 15 kişilik bir Fransız ekibi tekrar köye geldi. Dev'in hayatı 'Ormanlar Arkası' adlı belgesel filmle anlatıldı. Fransız müzikologlar üç defa ülkelerine konser verdirtmek üzere çağırdılar. Hatta bir Fransız her yıl Dev'den ders almak üzere, Çameli'ne kadar geliyor; belgesel çekimler yapıyordu.
NEDEN KOCA USTA DİYORLAR ?
Birkaç defa yurt dışına da giden Hayri Dev'e ‘Koca Usta' diyorlar. 'Koca Usta' lakabını elinden her iş geldiği için almış. Marangozluk, terzilik (başındaki şapkayı kendisi yapmış), ayakkabıcılık gibi işlerin elinden geldiğini söylüyor. ‘Elin yapacağı her şeyi yaparım' diyor ve devam ediyor: ‘Ama hiçbirini yapmak istemedim. Çünkü ben çobanım ve müzisyenim. Çalgıcılıktan çok aç kaldığım oldu ama hiçbir zaman ondan ayrılmadım.'
ÜÇ TELLİ CURA ve ÇAM DÜDÜĞÜ İLE KONSERLER VERDİ
Çameli Halk Eğitimi Merkezi'nin oluşturduğu 10 kişilik grup içinde üçtelli cura ve çam düdüğü çaldı. 2004'de Ankara'da, 2005'de İstanbul'da Kültür Bakanlığı'nın yaptığı Halk Oyunları şölenlerine, 2007 İzmir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün davetlisi olarak bu grubu içinde bulundu. Çameli'de düzenlenen festivallerde yerel sanatçı olarak konserler verdi.
YAPTIĞI MÜZİĞİ DERS OLARAK VERDİ
Hayri Dev şu anda Denizli Belediyesi Konservatuar hocalarına yaptığı müzik hakkında dersler veriyor. Bu dersler sayesinde Hayri Dev'in yaptıkları yaşamaya devam edecek. Çünkü konservatuar hocaları bu kültürü yaşatmaya kararlı.
İSMİ KÜLTÜR MERKEZİNDE YAŞATILACAK
Başkan Zolan, konuşmasında "Çamelimizin, Denizlimizin, ülkemizin ve dünyanın değerli sanatçısı Hayri Dev ağabeyimizin ismini ve sanatını yaşatmak noktasında Hayri Dev Kültür Merkezimizin inşaatına başladık. Tabi burası sadece kültür merkezi değil toplantı, kurs ve düğün salonu kompleksi şeklinde de hizmet verecek. Burası tamamlandığında Çameli’nin kültür, sanat ve sosyal hayatı çok daha farklı olacak. Gençlerimiz burada sanat ve güzelliklerle buluşacak. Birçok etkinlik burada yapılacak. Alt yapısıyla üstyapısıyla tamamladığımız Çamelimize bir de böyle sosyal donatılar yaptığımızda ilçemiz başka bir noktaya gelecek. Şimdiden hayırlı olsun” dedi.
Haber: ÇAMELİ GAZETESİ
